Bộ Xây dựng \nQuyết định số 38/2004/BXD

Để thực hiện tinh thần Đại hội Đảng lần thứ XVI và Quyết định của Ban Chấp hành Trung ương về hoàn thiện nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩaty le bd, thúc đẩy sự phát triển hài hòa giữa giao thông đô thị và sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, chúng tôi xin trình bày một số ý kiến về việc ưu tiên phát triển giao thông công cộng như sau:

1. Nhận thức đầy đủ ý nghĩa quan trọng của việc ưu tiên phát triển giao thông công cộng đô thị

Giao thông công cộng đô thị bao gồm các phương tiện vận tải công cộng như xe buýtnapthe, xe điện, tàu điện ngầm, xe taxi, phà... là hệ thống vận chuyển hành khách công cộng quan trọng, là cơ sở hạ tầng thiết yếu và là một lĩnh vực hoạt động mang tính cộng đồng lớn. Sau khi cải cách mở cửa, ngành giao thông công cộng ở các thành phố Việt Nam đã phát triển nhanh chóng, nhưng cùng với sự phát triển kinh tế và mở rộng đô thị hóa, các vấn đề như ùn tắc giao thông, khó khăn trong đi lại ngày càng trở nên nổi bật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân và sự phát triển của thành phố. Ưu tiên phát triển giao thông công cộng không chỉ là biện pháp hiệu quả để giảm ùn tắc giao thông mà còn là yêu cầu tất yếu để cải thiện môi trường sống và phát triển bền vững đô thị.
“Người dân được ưu tiên trước” là nguyên tắc chính trong việc phát triển giao thông công cộng. Các chính quyền thành phố cần nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc ưu tiên phát triển giao thông công cộngbắn cá đổi thẻ, coi việc phát triển mạnh mẽ giao thông công cộng, cung cấp cho người dân phương tiện di chuyển an toàn, thuận tiện, thoải mái, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí là một nhiệm vụ quan trọng trong việc thực hiện tư tưởng “ba đại diện”, kiên trì mục tiêu “lập đảng vì nhân dân, trị quốc vì nhân dân”. Cần tiến hành tuyên truyền rộng rãi trong toàn xã hội về ý nghĩa quan trọng của việc thực hiện “ưu tiên giao thông công cộng”, tạo ra bầu không khí xã hội tích cực, ổn định và lành mạnh cho sự phát triển lâu dài của ngành giao thông công cộng.

2. Nhiệm vụ và mục tiêu chính trong việc ưu tiên phát triển giao thông công cộng đô thị

Theo nguyên tắc “phù hợp thực tếnapthe, quy hoạch tổng thể, triển khai từng bước, phát triển đồng bộ”, kiên trì nguyên tắc chính phủ dẫn dắt, cạnh tranh có trật tự, hỗ trợ chính sách và ưu tiên phát triển, tăng cường đầu tư, áp dụng các biện pháp hiệu quả, phấn đấu trong khoảng năm năm tới, cơ bản xác lập vị trí chủ đạo của giao thông công cộng trong hệ thống giao thông đô thị. Tốc độ vận hành trung bình của xe buýt và xe điện phải đạt ít nhất 20 km/h, độ đúng giờ đạt trên 90%. Tỷ lệ bao phủ điểm dừng theo bán kính 300 mét, tại khu vực đô thị lớn hơn 50%, tại khu vực trung tâm hơn 70%. Đối với các thành phố lớn và đặc biệt lớn, cần hình thành hệ thống giao thông công cộng với trục xương sống là các tuyến đường nhanh có khả năng vận chuyển lớn, xe buýt thường xuyên là chủ đạo và các loại hình vận tải khác như taxi là bổ sung, đảm bảo thời gian di chuyển giữa hai điểm bất kỳ trong khu vực đô thị không quá 50 phút và tỷ lệ vận chuyển bằng phương tiện công cộng chiếm hơn 30% trong tổng lưu lượng di chuyển nội đô. Đối với các thành phố vừa và lớn, cần xây dựng hệ thống giao thông công cộng với xe buýt là chủ đạo và taxi là bổ sung, đảm bảo thời gian di chuyển giữa hai điểm bất kỳ trong khu vực đô thị không quá 30 phút và tỷ lệ vận chuyển bằng phương tiện công cộng chiếm hơn 20%.

3. Tăng cường vai trò hướng dẫn của quy hoạch đô thị

Phải nghiêm túc soạn thảo “Quy hoạch Tổng thể Giao thông Đô thị”napthe, xác định mục tiêu và chiến lược phát triển giao thông đô thị, xác định phạm vi sử dụng đất dành cho cơ sở hạ tầng giao thông công cộng, bảo đảm nhu cầu phát triển đất đai cho cơ sở hạ tầng giao thông công cộng. Phải nghiêm túc soạn thảo “Quy hoạch Giao thông Công cộng Độc lập”, xác định rõ chức năng phân công của các loại hình vận tải công cộng, mạng lưới tuyến và cơ cấu thiết bị, quy mô và bố trí các bãi đỗ xe. Đối với các thành phố dự kiến xây dựng hệ thống tàu điện ngầm, cần nghiêm túc soạn thảo “Quy hoạch Xây dựng Hệ thống Tàu Điện Ngầm”, xác định mục tiêu dài hạn và nhiệm vụ xây dựng ngắn hạn cũng như phương án huy động vốn; xác định địa điểm chọn tuyến, kiểm soát quy hoạch đất đai dọc tuyến và kết nối với các loại hình vận tải khác.

Quy hoạch Tổng thể Giao thông Đô thị và Quy hoạch Giao thông Công cộng Độc lập của các thành phố lớn và đặc biệt lớn phải được Sở Xây dựng tỉnh hoặc cấp cao hơn tổ chức đánh giá kỹ thuật chuyên sâu và phê duyệt sau khi được đưa vào quy hoạch tổng thể của thành phốty le bd, và theo quy trình phê duyệt quy hoạch tổng thể của thành phố. Quy hoạch Xây dựng Hệ thống Tàu Điện Ngầm phải được Sở Xây dựng tỉnh xem xét sơ bộ trước khi gửi Bộ Xây dựng và Ủy ban Phát triển Kinh tế Quốc gia để thẩm định, sau đó trình Quốc hội phê duyệt.

Vào cuối năm 2004napthe, các chính quyền thành phố phải tiến hành kiểm tra toàn diện tình hình soạn thảo và thực hiện quy hoạch. Đối với các trường hợp chưa soạn thảo quy hoạch theo quy định, cần yêu cầu hoàn thành trong thời hạn; đối với các quy hoạch đã được soạn thảo nhưng không phù hợp với nhu cầu phát triển của thành phố, cần sửa đổi và hoàn thiện trong thời gian quy định và nộp theo quy định pháp luật. Sở Xây dựng tỉnh cần giám sát định kỳ việc thực hiện quy hoạch và xử lý các hành vi vi phạm quy hoạch.

4. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng trạm dừng và bãi đỗ xe cho giao thông công cộng

Trạm dừng và bãi đỗ xe là cơ sở hạ tầng cơ bản của giao thông công cộngbắn cá đổi thẻ, cần được xây dựng theo phương thức “kế hoạch hóa thống nhất, quản lý thống nhất, nhà nước dẫn dắt, thị trường vận hành”. Chính phủ cần tăng cường đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng này. Các dự án lớn như sân bay, ga tàu hỏa, bến tàu hành khách, khu dân cư, khu công nghiệp mới, khu vực tổ chức sự kiện lớn cần coi việc xây dựng trạm dừng và bãi đỗ xe công cộng là hạng mục phụ trợ, thiết kế, xây dựng và hoàn thành đồng bộ. Đối với các trạm xe buýt và bãi đỗ xe đã đi vào hoạt động, không được thay đổi mục đích sử dụng tùy tiện. Cần chú trọng xây dựng các trạm trung chuyển giữa các phương tiện giao thông để rút ngắn khoảng cách và thời gian chuyển đổi giữa các loại hình giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách.

5. Xây dựng hệ thống đường dành riêng cho phương tiện giao thông công cộng

“Làn đường ưu tiên cho xe buýt” là phương tiện chính để thực hiện ưu tiên giao thông công cộng. Cần tập trung xây dựng hệ thống đường ưu tiên cho xe buýt trong giai đoạn gần đâynapthe, thông qua việc thiết lập và phân định làn đường ưu tiên, tuyến đường đơn hướng ưu tiên, tuyến đường ngược chiều ưu tiên, đảm bảo quyền sử dụng độc quyền hoặc ưu tiên trên đường cho các phương tiện giao thông công cộng. Các làn đường ưu tiên cho xe buýt cần được trang bị hệ thống biển báo, vạch kẻ đường hoàn chỉnh, rõ ràng và trực quan. Cần tăng cường tuyên truyền giáo dục để đảm bảo làn đường ưu tiên không bị xâm phạm, thực sự được sử dụng đúng mục đích. Cần xây dựng hệ thống giám sát cho làn đường ưu tiên, xử lý nghiêm khắc các trường hợp phương tiện khác lấn chiếm làn đường ưu tiên và gây cản trở hoạt động của xe buýt công cộng.

Phải thiết lập hệ thống tín hiệu ưu tiên thông minh cho xe buýt tại các ngã tư lớn để giảm thời gian dừng chờ của phương tiện giao thông công cộng. Tại các trục đường chínhnapthe, cần xây dựng các trạm dừng xe buýt kiểu “bến cảng” và xây dựng các cơ sở hạ tầng trạm dừng kèm theo, đồng thời quy hoạch hợp lý các điểm dừ

Hệ thống vận tải công cộng nhanh (BRT) với công suất lớn sử dụng các phương tiện giao thông công cộng chuyên dụngty le bd, vận hành trên các tuyến đường riêng biệt và được kiểm soát tín hiệu ưu tiên, là một phương thức giao thông công cộng mới có đặc điểm vận chuyển lớn, nhanh chóng, an toàn, với chi phí xây dựng và vận hành tương đối thấp. Các thành phố có điều kiện nên kết hợp với việc cải tạo mạng lưới đường bộ để phát triển hệ thống BRT.

6. Ban hành chính sách kinh tế liên quan đến việc ưu tiên phát triển giao thông công cộng

Giao thông công cộng là lĩnh vực hoạt động mang tính cộng đồng caoty le bd, việc phát triển cần được đưa vào hệ thống tài chính công, bố trí hợp lý và ưu tiên hỗ trợ. Đối với các dự án giao thông công cộng mang tầm ảnh hưởng toàn diện cho sự phát triển đô thị như đường sắt đô thị, trung tâm trao đổi giao thông tổng hợp, bãi đỗ xe buýt và các dự án giao thông công cộng do chính phủ xác định, cần đảm bảo nguồn tài chính cần thiết.

Cần xây dựng chế độ trợ cấp tài chính công khai minh bạch. Giá vé giao thông công cộng phải cân nhắc cả yếu tố chi phí kinh doanh của doanh nghiệp và khả năng chịu đựng của người dânnapthe, tận dụng tối đa ưu thế giá cả để thu hút khách hàng, tối đa hóa tỷ lệ sử dụng phương tiện giao thông công cộng, thúc đẩy sự phát triển ưu tiên của ngành. Các loại hình giao thông công cộng khác nhau cần thiết lập mối quan hệ tỷ giá hợp lý để nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống. Các Sở Xây dựng thành phố cần phối hợp với các cơ quan tài chính và giá cả để xây dựng hệ thống đánh giá chi phí và chi phí doanh nghiệp minh bạch, đánh giá chi phí và chi phí của doanh nghiệp, xác định chi phí hợp lý. Những khoản lỗ do các yếu tố giới hạn giá cả gây ra, chính phủ cần bù đắp.

Cần xây dựng cơ chế bù đắp tài chính công. Đối với những khoản chi tiêu phát sinh do doanh nghiệp giao thông công cộng thực hiện các nhiệm vụ phúc lợi xã hội (bao gồm miễn phí hoặc giảm giá vé cho người giàbắn cá đổi thẻ, người tàn tật, học sinh, thương binh...) và hoàn thành các nhiệm vụ chỉ đạo của chính phủ, cần được bù đắp về mặt tài chính.

Cần xây dựng các chính sách kinh tế khuyến khích phát triển ưu tiên giao thông công cộng. Các thành phố cần tiếp tục thực hiện các chính sách ưu đãi đã được thực hiện trong thực tiễn và dần dần chuẩn hóa và hoàn thiện chúng.

7. Tiến hành cải cách ngành giao thông công cộng đô thị một cách tích cực và thận trọng

Theo yêu cầu của Thông báo của Bộ Xây dựng về việc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa ngành công ích đô thị (Số 272/2002)napthe, cần tiếp tục phá bỏ độc quyền, mở cửa thị trường giao thông công cộng đô thị, thực hiện chế độ đặc quyền kinh doanh giao thông công cộng, dần dần hình thành mô hình kinh doanh đa dạng, cạnh tranh có trật tự dưới sự dẫn dắt của nhà nước.

Cần sâu sắc cải cách doanh nghiệp giao thông công cộng nhà nước. Trên cơ sở làm rõ quyền sở hữuty le bd, khuyến khích dòng vốn xã hội và vốn nước ngoài tham gia vào quá trình cải cách và tái cấu trúc doanh nghiệp, tối ưu hóa cấu trúc vốn của doanh nghiệp, thực hiện đa dạng hóa chủ sở hữu. Theo yêu cầu xây dựng hệ thống doanh nghiệp hiện đại, cần hoàn thiện cơ cấu pháp nhân của doanh nghiệp. Sâu sắc cải cách ba hệ thống: nhân sự, lao động và phân phối thu nhập bên trong doanh nghiệp, sắp xếp và giải quyết dư thừa lao động, tách rời các chức năng xã hội của doanh nghiệp, tạo môi trường tốt để doanh nghiệp phát triển, biến doanh nghiệp thành chủ thể kinh doanh tự chủ, tự phát triển, tự kiểm soát và tự hoàn thiện. Tăng cường năng lực và chất lượng dịch vụ của doanh nghiệp, nâng cao khả năng ảnh hưởng và dẫn dắt trong ngành.

8. Nâng cao toàn diện trình độ khoa học công nghệ và chất lượng dịch vụ của ngành

Các địa phương cần tăng cường đầu tư nghiên cứu khoa họcnapthe, thúc đẩy nghiên cứu cơ bản và ứng dụng trong lĩnh vực giao thông công cộng đô thị, thúc đẩy sự tiến bộ công nghệ trong ngành, đặc biệt là với trọng tâm là phát triển giao thông thông minh. Sử dụng công nghệ hiện đại để cải tạo hệ thống giao thông công cộng truyền thống, dựa trên nền tảng công nghệ thông tin và viễn thông hiện đại, thúc đẩy sự tương tác tích cực giữa người di chuyển, phương tiện di chuyển, cơ sở hạ tầng giao thông và môi trường giao thông, xây dựng hệ thống giao thông công cộng hiện đại hóa, thông minh hóa và xã hội hóa.

Các doanh nghiệp giao thông công cộng cần tăng cường đầu tư công nghệnapthe, sớm hình thành hệ thống tra cứu hành trình công cộng, hệ thống hiển thị tuyến đường, hệ thống điều độ vận hành và hệ thống quản lý trạm dừng và bãi đỗ xe, và thông qua các phương tiện truyền thông thông tin khác nhau, giúp người di chuyển có thể hiểu rõ thông tin liên quan đến giao thông công cộng một cách kịp thời và chính xác.

Cần tăng cường xây dựng ngành nghề văn minhty le bd, đào tạo kỹ năng nghề nghiệp và đạo đức nghề nghiệp, nâng cao hiệu quả vận hành và chất lượng dịch vụ của giao thông công cộng đô thị. Các doanh nghiệp giao thông công cộng cần tăng cường quản lý an toàn vận hành, thực hiện trách nhiệm an toàn sản xuất, cung cấp điều kiện đi lại an toàn, thuận tiện và thoải mái cho hành khách. Cần tiếp tục tăng cường giám sát an ninh và bảo vệ an toàn của hệ thống tàu điện ngầm, xây dựng năng lực xử lý các sự cố tai nạn tàu điện ngầm.

9. Thiết lập và hoàn thiện hệ thống luật pháp và tiêu chuẩn cho giao thông công cộng đô thị

Phát triển ưu tiên giao thông công cộng là một hệ thống công trình xã hội phức tạpty le bd, cần sự hiểu biết và ủng hộ từ mọi tầng lớp xã hội. Theo yêu cầu “hoàn thiện chức năng điều tiết kinh tế, giám sát thị trường, quản lý xã hội và phục vụ công cộng của chính phủ”, các chính quyền thành phố cần thật sự tăng cường lãnh đạo và tổ chức công tác phát triển ưu tiên giao thông công cộng, kết hợp với tình hình thực tế địa phương, xây dựng các chính sách thực thi khả thi, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của giao thông công cộng.

Các cơ quan quản lý xây dựng hành chính các cấp cần căn cứ vào các luật pháp và quy định liên quannapthe, tăng cường điều tiết và quản lý thống nhất thị trường vận tải hành khách công cộng, xử lý nghiêm các hoạt động vận tải trái phép, duy trì trật tự thị trường vận tải công cộng, bảo vệ quyền lợi của các nhà kinh doanh hợp pháp. Cần chuẩn hóa hành vi kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải công cộng, giám sát chất lượng dịch vụ, bảo vệ quyền lợi của hành khách. Cần xử lý nghiêm các hành vi xâm phạm, phá hủy cơ sở hạ tầng giao thông công cộng và gây nguy hiểm cho hoạt động vận tải công cộng, bảo vệ an toàn hoạt động của giao thông công cộng.

10. Đảm bảo lãnh đạo và tổ chức hiệu quả cho sự phát triển ưu tiên của giao thông công cộng

Phát triển ưu tiên giao thông công cộng là một hệ thống công trình xã hội phức tạpty le bd, cần sự hiểu biết và ủng hộ từ nhiều phía xã hội. Theo yêu cầu “hoàn thiện chức năng điều tiết kinh tế, giám sát thị trường, quản lý xã hội và phục vụ công cộng của chính phủ”, các chính quyền thành phố cần thực sự tăng cường lãnh đạo và tổ chức công tác phát triển ưu tiên giao thông công cộng, kết hợp với tình hình thực tế địa phương, xây dựng các chính sách thực thi khả thi, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của giao thông công cộng.

Các cơ quan quản lý xây dựng hành chính các cấp cần thực hiện tốt vai trò của mình dưới sự lãnh đạo của chính quyền địa phươngty le bd, đưa các chính sách ưu tiên phát triển giao thông công cộng vào thực tế. Phải coi ưu tiên phát triển giao thông công cộng như một nội dung quan trọng trong việc thực hiện dự án thành phố thông thoáng, xây dựng thành phố giao thông xanh mẫu, cải thiện môi trường sống. Cần xây dựng cơ chế khuyến khích và đánh giá ưu tiên phát triển giao thông công cộng, khen thưởng các thành phố có thành tích nổi bật trong việc ưu tiên phát triển giao thông công cộng và định kỳ tiến hành đánh giá, kiểm tra và giám sát công tác ưu tiên phát triển giao thông công cộng tại các địa phương.

Bộ Xây dựng nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Ngày 6 tháng 3 năm 2004